Wady związane z uzębieniem mogą generować szereg zaburzeń i wymagać interdyscyplinarnego postępowania terapeutycznego. Czym jest hiperdoncja oraz inne nieprawidłowości zębowe? Czy wymagają one szczególnego postępowania? W jakich miejscach w jamie ustnej najczęściej występują? W tym artykule przygotowaliśmy odpowiedzi na te najczęściej pojawiające się pytania.

Hiperdoncja – czym jest?

Objawem hiperdoncji jest ponadnormalna liczba zębów w jamie ustnej, przekraczająca u dorosłych i dzieci odpowiednio liczbę 32 i 20. Zęby nadliczbowe mogą pojawiać się najczęściej pojedynczo lub w

parze, rzadziej w większej grupie. Dodatkowe twory zębowe przeważnie usuwa się, ponieważ ze względu na nieprawidłowość budowy i położenia nie pełnią swojej funkcji i stanowią przeszkodę w wyrzynaniu się i ustawieniu pozostałych zębów.

Nadliczbowość pojawia się zazwyczaj wraz z wadami wrodzonymi – m.in. zespołem Gardnera, Marfana, Ehlersa-Danlosa lub dysplazją obojczykowo-czaszkową. Z kolei za powstawanie anomalii ma odpowiadać nadaktywność lub przedłużona czynność listewki zębowej, podział zawiązków zębowych, a także czynniki genetyczne. Hiperdoncja może też występować rodzinnie – nawet kilkukrotnie częściej w przypadku dzieci, u których rodzice mieli wcześniej stwierdzoną wadę. Co ciekawe, dodatkowe uzębienie może zostać wykorzystane jako materiał do autotransplantacji.

Mesiodens

Charakterystycznym przykładem zębów nadliczbowych jest mesiodens, ząb występujący między górnymi bądź dolnymi jedynkami. Najczęściej przybiera on formę:

• stożkowatą,

• guzkowatą,

• trzonowcowatą,

• przypominającą wygląd siekacza przyśrodkowego.

Pomijając powyższe kształty, mesiodens nie ma szczególnie zaburzonej struktury. Miazga funkcjonuje w ten sam sposób, co w zębach prawidłowych, szkliwo ma naturalny kolor. Jednak dodatkowy ząb może być powodem tłoczenia, przemieszczania się, opóźniania lub całkowitego zatrzymania zębów prawidłowych. Może też skutkować pojawieniem się diastemy rzekomej, resorpcją korzeni oraz powstawaniem torbieli w szczęce. Mesiodens może zostać wykryty dzięki zdjęciom rentgenowskim, które powinny poprzedzać leczenie ortodontyczne. Dopiero wtedy wdraża się odpowiednie kroki.

Zęby dwoiste

Cechują się one znacznie szerszą koroną zęba, gdzie pośrodku można zauważyć niewielką bruzdę. Zęby dwoiste mają jeden korzeń, natomiast korona jest już podwójna, co jest problemem nie tylko estetycznym, ale również zdrowotnym. W przypadku tej anomalii istnieje większe ryzyko rozwinięcia się próchnicy, wad ortodontycznych i chorób przyzębia. Wada jest szczególnym zagrożeniem dla młodszych dzieci, ponieważ może ona zakłócać proces ząbkowania.

Anomalie występujące przy zębach dwoistych

Wszystkie z nich różnią się procesem powstawania oraz wyglądem. Należy wiedzieć, że zęby dwoiste to pojęcie dotyczące pewnej grupy nieprawidłowości. Jedną z nich są zęby zlane, będące efektem połączenia się minimum dwóch zawiązków, co ma miejsce w przypadku, gdy korony nie są jeszcze zmineralizowane. Jeżeli anomalia występuje u dzieci z uzębieniem mlecznym, nie wpływa ona negatywnie na rozwój uzębienia i nie zwiększa ryzyka wad zgryzu, najczęściej pozostawia się ją jedynie do obserwacji. Jeżeli jednak korzenie zębów zlanych w pełni się rozwiną w uzębieniu stałym, należy podjąć odpowiednie kroki.